TÜRKİYEDE ÖZÜRLÜLER SPOR FAALİYETLERİ

    Ülkemizde 8-11 Mayıs 1990 tarihinde Ankara’da bir Spor Şurası toplanmıştı. Bu şurada alınan kararlar doğrultusunda 21 Kasım 1990 tarihinde Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü bünyesinde Türkiye Özürlüler Spor Federasyonu(TÖSF) kuruldu.Federasyonun Başkanlığı’na Prof.Dr.Hıfzı Özcan getirildi.
Federasyonun kuruluş amacı şöyleydi:

“Özürlü sporcuların gerçekleştirdikleri tüm sportif etkinlikleri bünyesinde toplayıp geliştirmek, bu çalışmaları yurt yüzeyinde yaygınlaştırıp, sporu rehabilitasyonun bir parçası haline getirmek ve uluslar arası etkinliklerde özürlü sporcuya çağdaş yarışma ortamının hazırlanması için gerekli çalışmaları planlamak ve uygulamak.”

TÖSF bünyesinde kuruluşundan itibaren dört ana özürlü grubun faaliyetini bünyesine almıştı:
1-Bedensel Engelliler,
2-Zihinsel Engelliler,
3-İşitme Engelliler,
4-Görme Engelliler,

10 Kasım 1992 tarihine kadar Prof.Dr.Hıfzı Özcan’ın başkanlığındaki federasyon görevine devam etti. Daha sonra başkanlığa Tarık Bitlis geldi.Ardından Perihan Savaş ve yeniden Tarık Bitlis federasyon başkanlığı görevini yürüttüler.1997 yılında Türkiye Özürlüler Federasyonu’nun adı Türkiye Engelliler Spor Federasyonu(TESF) olarak değiştirildi.

2000 yılında ise Türkiye Engelliler Spor Federasyonu dağıldı ve dört ayrı federasyon oluştu.

Görme Engelliler Spor Federasyonu Başkanlığı’nı Asaf Avcı yapmaktadır.Bu federasyona Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün 0.312.310 39 60 nolu santralından 211-213 nolu dahili telefon numaralarından ulaşabilirsiniz.

Bu federasyonunun uluslararası alandaki faaliyetleri kısa adı IBSA olan International Blind Sports Association-Uluslararası Görmezler Sporları Birliği tarafından yürütülmektedir. IBSA tüm dünyadaki özürlülerin spor organizasyonunu birinci derecede yürüten kısa adı IPC olan International Paralympic Committee-Uluslararası Paralimpik Komite bünyesinde 6 özürlü uluslararası spor federasyonundan birisidir. Bu komite bünyesinde IBSA’nın dışında CP-ISRA Cerebnal Pulse- International Sports and Recreation Association/ Serebnal Palsi-Uluslararası Spor ve Boş Zamanları Değerlendirme(Rekreasyon) Birliği; ISMWSF International Stoke Mandeville Wheelchair Sports Federation/Uluslararası Stoke Mandeville Tekerlekli Sandalye Sporları Federasyonu; ISOD Uluslararası Özürlüler Spor Organizasyonu;CISS İşitme Engelliler Spor Birliği ve de INAS-FMH Zihinsel Özürlüler Uluslararası Spor Federasyonu.
IBSA görme engelli sporcuları üç kategoride sınıflandırmaktadır. Bu kategoriler şunlardır:

Sınıf B 1: Her iki gözde ışık algılaması olmayanlar veya el şeklini seçemeyenler.
Sınıf B 2: 2/80 görme keskinliğine ya da 5 dereceden daha düşük görme alanına sahip olanlar.
Sınıf B 3: 2/60-6/60 görme keskinliği olanlar veya görme alanları 5-20 derece arasındakiler.

Türkiye Görme Engelliler Federasyonu bünyesinde şu anda 6 spor dalında faaliyet yapılmaktadır. Bu spor dalları Goalball, Torball, Atletizm, Yüzme, Satranç ve Futboldur.

TORBALL

Torball görme engelli erkek ve kadınlar tarafından oynanan bir oyundur.Bu oyun spor salonunda üçer oyuncudan oluşan iki takımla oynanır.Dikdörtgen sahanın dar taraflarında birer kale vardır.Oyunda kullanılan top oyun alanının bir ucundan diğer tarafına gerilmiş üç ipin altından atılması gereken bir bellball adı verilen zilli toptur.
Oyun alanı 16 metre uzunluğunda ve 7 metre enindedir.

GOALBALL

Goalball, Avusturyalı Hanz Lorenzen ve Alman Sett Renidle tarafından 1946 yılında savaşta görme yetilerini kaybeden askerlerin rehabilitasyonu amacıyla oluşturulmuş bir oyundur.Oyun dünyaya 1976 Kanada Toronto’daki paralimpiadlar sırasında tanıtılmıştır.İlk dünya şampiyonası da 1978’de Avusturya’da gerçekleşmiştir. 18 metre uzunluğunda, dokuz metre genişliğinde bir dikdörtgen saha içinde oynanır.Oyun üç asil, üç yedek oyuncudan oluşan takımlarla oynanır.

ATLETİZM

Teknik branşlarda gülle, disk ve cirit atma erkek ve bayanlarda tüm kategorilerde katılırlar.

1500 metre koşuda B 1’ler göz bandı takarak, sinyallerle, isterlerse refakatçi ile koşabilirler.Refakatçi ya yanında, ya da arkasında 50 santimlik bir mesafede bulunur.Bilek ve kollarından bağlanabilirler. 100 metre koşuda ise B 1’ler teker teker koşarlar.

B 2’ler sinyal kullanmazlar.Sadece yön gösterilip koşarlar.100 metre koşuda ise B 2’ler dörder dörder iple koşarlar.

B 3’ler için ise normal atletizm kuralları geçerlidir.

YÜZME

Serbest stilde 50-100 ve 400 metrede;sırtüstünde 100 metrede;kurbağalamada 100-200 metrede, kelebekte 100 metrede tüm kategorilerde, ferdi karışık 200 metrede B 1 ve B 2 kategorisinde;serbest ve karışık bayrakta da 4 x 100 metrede B 1 ve B 3 kategorisinde erkek ve bayanlarda yapılmaktadır

KULÜPLER

Ayrıca, federasyona bağlı şu anda dokuz kulüp bulunmaktadır. Bu kulüpler şunlardır:

“6 Nokta Spor Kulübü, İges Spor Kulübü, İzge Spor Kulübü, Bursa Görme Engelliler Spor Kulübü, Kayseri Görme Engelliler Kulübü,Eskişehir Görsem, Samsun 6 Nokta, Gaziantep Görme Engelliler Spor Kulübü ve Çanakkale Görme Engelliler Spor Kulübü…”

Kaynaklar:
1-KALYON Tunç Alp:
Özürlülerde Spor.Bağırgan Yayınevi.1997.
2-ÖZER Sevimay Dilara:
Engelliler için Beden Eğitimi ve Spor.Nobel Yayın Dağıtım.2001
3-SPORDA 10.Yıl:
GSGM Yayın no:138
4-ULUSLARARASI Goalball Oyun Kuralları:
GESF.2000